Kemalizm ve Kamuculuk
Vedat Altan
Kemalizmin iktisadi temellerine ilişkin bir soru ile başlayacaksak eğer, akla ilk gelen soru; kemalizmin temellerinde bir ideolojik bütünlük var mıdır? Şeklinde olacaktır. Ya da kendisi ile anılan bir ideolojik akım bırakabildi mi? Kemalizmin evrenselleşmiş bir ideoloji olduğu kısmı tartışma götürür. Akademik yayınlarda ve siyasal düşünce dünyasında kemalizmin dünyayı etkileyebilmiş ya da sürükleyebilmiş bir dönem için ideolojik referans numarası olup olmadığı üzerinden bir ön kabulün olmadığını söylemek olanaklıdır. Türkiye içi tartışmalarda ise bu konuya farklı yaklaşımlar sergilense de, örneğin A. Taner Kışlalı bir ideoloji olduğunu savunurken, D. Avcıoğlu ve N. Berkes ise olmadığını söylemişlerdir. İçeriklerine uzun uzadıya girmeyeceğiz elbette ama kemalizmin ideolojik olarak daha çok bu topraklara özgü bir halkçı model olduğunu belirtip geçelim.
Türkiye Cumhuriyeti rejiminin düşünsel altyapısını hazırlayan kadroların tek bir bağlamsallıktan hareket etmediği, rejimi biçimlendiren etmenler açısından pek çok arka planın var olduğu, bunlardan belkide en önemlisinin kalkınma sorunu olduğu aşikardır. Kuruluş retoriğine takılıp kalmasalar da, çok hazırlıklı gelmediklerini söyleyebiliriz. Bu bağlamda Cumhuriyet döneminin kalkınma sorunsalına çözüm amacıyla ortaya koyduğu ekonomik perspektifin bir değerlendirmesi yapılmalıdır. Bu perspektifin hangi yana düştüğü sadece 1923 sonrası gelişmeler olarak okumak doğru olmayacaktır, Kadrolarını aldığı İttihat ve Terakki hareketinin bütün idealist kaygılarına rağmen önerdikleri fikirler eklektik ve pragmatik olmaktan öteye gidememiştir. İttihat ve Terakki’nin ekonomi politikalarına ilişkin düşüncelerinin iktidara gelene kadar olgunlaştığını söylemek zordur. İttihat ve Terakki içinde ekonomik sistem tercihleri açısından liberal iktisat ve milli iktisat taraftarları olmakla beraber; sosyalist bir iktisadi gündemin hiç olmadığı, bunu “toplumun gelişmişlik düzeyi” nedeni ile reddettikleri çok defa yinelenmiştir.
Yazının tamamına erişmek için abone olmalısınız. Tıkla, abone ol
